Η κοινωνιολόγος Mildred Parten Newhall ασχολήθηκε συστηματικά και κατέγραψε τις αλλαγές που επέρχονται σε αυτό καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, αναπτύσσοντας, εν συνεχεία, μια θεωρία για τα στάδια του παιχνιδιού ως μέσο κοινωνικής ανάπτυξης μικρών παιδιών.
Σύμφωνα με την Parten υπάρχουν έξι στάδια ανάπτυξης κοινωνικού παιχνιδιού και ξεκινούν από τη γέννηση του παιδιού.
Τα κοινωνικά στάδια του παιχνιδιού
Ελεύθερο παιχνίδι (0 – 2 ετών)
Αυτό το στάδιο παιχνιδιού παρατηρείται κυρίως στα νεογέννητα και στα βρέφη, ηλικίας μεταξύ 0 και 2 ετών. Συνεπώς οι τυχαίες κινήσεις που κάνουν τα βρέφη χωρίς σαφή σκοπό είναι η αρχή του παιχνιδιού! Πρόκειται για ένα σημαντικό στάδιο προετοιμασίας για τη μελλοντική εξερεύνηση και ανάπτυξη παιχνιδιού.
Μοναχικό παιχνίδι (2 – 3 ετών)
Αυτό το στάδιο παιχνιδιού εμφανίζεται συνήθως στα μικρά παιδιά ηλικίας μεταξύ 2 και 3 ετών, κατά τη διάρκεια αυτού του παιχνιδιού, τα παιδιά συχνά παίζουν μόνα τους.
Το μοναχικό παιχνίδι είναι κοινό στη νεαρή ηλικία επειδή οι γνωστικές, σωματικές και κοινωνικές δεξιότητες δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί πλήρως. Αυτός ο τύπος παιχνιδιού είναι σημαντικός γιατί διδάσκει στα παιδιά πώς να διασκεδάσουν.
Παιχνίδι παρατήρησης / Παιχνίδι θεατή (2 ½ και 3 ½ ετών)
Αυτός ο τύπος παιχνιδιού είναι κοινός στα μικρότερα παιδιά ηλικίας μεταξύ 2 ½ και 3 ½ ετών, αλλά μπορεί να λάβει χώρα σε οποιαδήποτε ηλικία.
Στο στάδιο αυτό τα παιδιά παραμένουν ως θεατές ενός παιχνιδιού που παίζουν τα άλλα παιδιά. Παρατηρούν τα παιδιά που παίζουν και δεν συμμετέχουν στο παιχνίδι. Μπορεί να υπάρξει μια αδρή συμμετοχή (μια άλλη μορφή κοινωνικών αλληλεπιδράσεων), όπως να ρωτήσουν να συζητήσουν να μάθουν περισσότερα για το παιχνίδι.
Παράλληλο παιχνίδι (2 ½ και 3 ½ ετών)
Το παράλληλο παιχνίδι είναι συνηθισμένο στα μικρά παιδιά ηλικίας μεταξύ 2 ½ και 3 ½ αλλά μπορεί επίσης να λάβει χώρα σε οποιαδήποτε ηλικία.
Αυτό συμβαίνει όταν τα παιδιά παίζουν το ένα δίπλα στο άλλο, αλλά υπάρχει μια έλλειψη συμμετοχής των ομάδων μεταξύ τους. Συνήθως θα παίζουν με παρόμοια παιχνίδια και συχνά να μιμούνται ο ένας τον άλλον.
Παρόλο που φαίνεται ότι δεν αλληλεπιδρούν, δίνουν προσοχή ο ένας στον άλλο. Αυτό το στάδιο αρχίζει πραγματικά να θέτει τις βάσεις για τα πιο σύνθετα κοινωνικά στάδια του παιχνιδιού. Για το λόγο αυτό, το παράλληλο παιχνίδι είναι σημαντικό ως μεταβατικό στάδιο για την ανάπτυξη της κοινωνικής ωριμότητας.
Συνεργατικό παιχνίδι ( 3 – τέλος προσχολικής ηλικίας)
Αυτός ο τύπος παιχνιδιού συνήθως ξεκινάει γύρω από την ηλικία των 3 ή 4 ετών και εκτείνεται στην προσχολική ηλικία.
Σε αυτό το στάδιο, τα παιδιά θα αρχίσουν να παίζουν μαζί, αλλά δεν επικεντρώνονται σε έναν κοινό στόχο. Σε κάποιο σημείο, το παιδί θα αρχίσει να αλληλεπιδρά περισσότερο με το άλλο παιδί με το οποίο παίζει. Αυτό ονομάζεται συνεταιριστικό παιχνίδι.
Το παιχνίδι του συνεταιρισμού είναι ελαφρώς διαφορετικό από το παράλληλο παιχνίδι, καθώς τα παιδιά μπορούν να συνεχίσουν να παίζουν ξεχωριστά το ένα από το άλλο, αλλά αρχίζουν να συμμετέχουν περισσότερο σε αυτό που κάνουν οι άλλοι γύρω τους. Αυτό είναι ένα σημαντικό στάδιο του παιχνιδιού επειδή αναπτύσσει τις απαραίτητες δεξιότητες όπως η συνεργασία, η επίλυση προβλημάτων και η ανάπτυξη γλωσσών.
Κοινωνικό παιχνίδι (προσχολική ηλικία και άνω)
Το Κοινωνικό Παιχνίδι ξεκινάει στο τέλος της προσχολικής ηλικίας, μεταξύ 4 και 6 ετών και αποτελεί το αποκορύφωμα, καθώς συγκεντρώνει όλες τις δεξιότητες που αποκτήθηκαν σε προηγούμενα στάδια, δίνοντας στο παιδί τις απαραίτητες δεξιότητες για κοινωνικές και ομαδικές αλληλεπιδράσεις.
Τα παιδιά θα αρχίσουν πραγματικά να κοινωνικοποιούνται ξεκινώντας από 3 ή 4 ετών. Αρχίζουν να μοιράζονται ιδέες και παιχνίδια και ακολουθούν τους καθιερωμένους κανόνες και κατευθυντήριες γραμμές. Τα παιδιά αρχίζουν να συνεργάζονται, γνωρίζουν τους ρόλους τους στο παιχνίδι, και προσπαθούν να φτάσουν στους στόχους τους. Αυτό είναι το σημείο όπου ένα παιδί μαθαίνει και ασκεί κοινωνικές δεξιότητες, όπως τη συνεργασία, την ευελιξία, τη στροφή και την επίλυση προβλημάτων. Για να μπορούν τα παιδιά να ασκούν κοινωνικές δεξιότητες, ο καλύτερος τρόπος να γίνει αυτό είναι να τους αφήσουμε να παίξουν.
*Ειδικός Παιδαγωγός, Απόφοιτη του Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με Μεταπτυχιακές Σπουδές στις Επιστήμες της Αγωγής - Ειδική Εκπαίδευση του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και κάτοχος σειράς επιμορφώσεων σε θέματα εκπαίδευσης, διδακτικής και ψυχολογίας. Πιστοποιημένος χορηγητής/εξεταστής MATH PRO–S τest
