Βρίσκεστε εδώ:Αρχική>>Υγεία>>Η ψυχολογία της επεισοδιακής υπερφαγίας στις γιορτές

banner roots

Η ψυχολογία της επεισοδιακής υπερφαγίας στις γιορτές
15.12.2018 | 16:05

Η ψυχολογία της επεισοδιακής υπερφαγίας στις γιορτές

Συντάκτης:  FM 100 Newsroom
Κατηγορία: Υγεία

Γράφει ο Πέτρος Κεχαγιάς
Ψυχολόγος / Ψυχοθεραπευτής, MSc Νευροψυχολογίας
Υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Α.Π.Θ.
www.facebook.com/psychologoslimnos
www.psychologoslimnos.gr

Ο όρος «επεισοδιακή υπερφαγία» αναφέρεται σε συμπεριφορές κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας φαγητού, κυρίως γλυκών και σνακ, οι οποίες είναι αυθόρμητες και το άτομο αισθάνεται αδύναμο να τις συγκρατήσει. Η επεισοδιακή υπερφαγία συνδέεται με πολλές διαταραχές της διατροφής και πρόσληψης τροφής, αλλά και με συναισθηματικές δυσκολίες, οι οποίες, ειδικά τις ημέρες των Χριστουγέννων, εκδηλώνονται σε μεγαλύτερη συχνότητα.

Το άτομο με επεισοδιακή υπερφαγία (Ε.Υ.) μπορεί να καταφύγει ξαφνικά σε κατανάλωση αρκετής τροφής, περισσότερης από αυτήν που καταναλώνει συνήθως, κάνοντας συχνά τις γνωστές ως «επιδρομές στο ψυγείο», ή αγοράζοντας έτοιμο φαγητό χαμηλής διατροφικής αξίας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Αμερικάνικη Ψυχιατρικής Εταιρία θέτουν στα διαγνωστικά κριτήρια της Ε.Υ. τη συχνότητα (παρουσιάζεται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα), τη διάρκεια (πάνω από 3 εβδομάδες) και τον τρόπο (ξαφνικά κι ανεξέλεγκτα). Ακόμη, η Ε.Υ., όταν αυτή παίρνει τη μορφή διαταραχής, διαχωρίζεται από την ψυχογενή ανορεξία και βουλιμία, κυρίως ως προς το γεγονός ότι το άτομο δεν προχωράει σε πράξεις «αντιρρόπησης», δηλαδή δεν επιδιώκει να βγάλει/αποβάλει τη τροφή που κατανάλωσε, όπως κάνει στην ανορεξία και τη βουλιμία.

Τα σημάδια που μπορούν να χαρακτηρίσουν μία διατροφική συνήθεια ως Ε.Υ., επιπρόσθετα με όλα τα παραπάνω, την κάνουν να ξεχωρίζει από τα απλά «τσιμπολογήματα». Στην Ε.Υ. συνήθως το άτομο λαμβάνει τροφή ακόμη κι όταν δεν πεινάει, η κατανάλωση είναι ταχεία και σε μεγάλες ποσότητες και συνεχίζεται μέχρι το άτομο να αισθανθεί πως έχει χορτάσει πλήρως (έχει «σκάσει»). Στη διάρκεια αυτών των πράξεων το άτομο χάνει τον έλεγχο, δεν αναγνωρίζει πλήρως τις συμπεριφορές του και είναι πιθανό να μη θυμάται τι ακριβώς συνέβη. Συχνά, το άτομο με Ε.Υ. αισθάνεται ντροπή και ενοχές μόλις συνειδητοποιήσει τι έπραξε κι αυτό μπορεί να το οδηγήσει στο να απομονώνεται και να τρώει μόνο του, μακριά από τη θέαση των άλλων.

Με βάση τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό πως οι περίοδοι των γιορτών, ειδικά των Χριστουγέννων, δημιουργούν πολλούς πειρασμούς για όσους καταφεύγουν σε επεισόδια υπερφαγίας, μιας και τα τρόφιμα χαμηλής διατροφικής αξίας είναι πολλά και παντού. Ένας επιπλέον λόγος είναι ωστόσο και το αίσθημα θλίψης που καταβάλει πολλούς ανθρώπους αυτή την περίοδο.

Η Ε.Υ. έχει συνδεθεί με την ύπαρξη αρνητικών συναισθημάτων, όπως είναι η θλίψη, το άγχος, ο θυμός, η αγωνία, η απογοήτευση, κ.ά., και με τις διαταραχές διάθεσης, όπως η καταθλιπτική και η διπολική διαταραχή. Όταν ένα αρνητικό συναίσθημα ή η χαμηλή διάθεση φεύγουν από τον έλεγχο του ατόμου και αυτό αισθάνεται αδύναμο να τα διαχειριστεί, η απότομη και αυθόρμητη κατανάλωση φαγητού, ειδικά λιπαρών και γλυκών, μπορεί να λειτουργήσει ως «βάλσαμο», καταπραϋντικά και παρηγορητικά. Με τη σειρά του, αυτός ο τρόπος λήψης τροφής οδηγεί σε ενοχές και απελπισία κι αυτές πάλι σε κατανάλωση, κ.ο.κ.

Αυτός ο κύκλος δεν σπάει εύκολα εάν το άτομο δε ζητήσει την κατάλληλη ψυχολογική και διατροφολογική βοήθεια κι ενδέχεται να φέρει καταστάσεις παχυσαρκίας ή ανορεξίας. Άνθρωποι οι οποίοι είναι επιρρεπείς σε αυτό τον κύκλο κατανάλωσης ενδέχεται να εμφανίσουν και Ε.Υ., και αντίστροφα.

Οι ειδικοί της διατροφής προτείνουν την υιοθέτηση ενός μέτρου στην κατανάλωση, κι αντί της στέρησης να υπάρχει κατανάλωση όλων των τροφών, αλλά σε ισορροπία. Οι ειδικοί της ψυχικής υγείας βλέπουν το ζήτημα αυτό λίγο πιο σύνθετα και στοχεύουν στο να βοηθήσουν το άτομο να σπάσει τις δυσλειτουργικές επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές του, αναγνωρίζοντας και ελέγχοντας τα συναισθήματα που υπάρχουν πίσω από αυτές.

Συνεπώς, οι γιορτές των Χριστουγέννων είναι μία περίοδος πλούσια σε γλυκά, πίτες, μεζεδάκια, σνακ, γλυκίσματα, τροφές χαμηλής διατροφικής αξίας που προκαλούν εθισμό, ενώ ταυτόχρονα για πολλούς γεννάει συναισθήματα θλίψης κι απομόνωσης. Ο συνδυασμός αυτός δημιουργεί πολλές προϋποθέσεις για την εμφάνιση ή την επανάληψη επεισοδίων υπερφαγίας.

Οι άνθρωποι που αισθάνονται πως δεν έχουν μία υγιή, τυπική σχέση με το φαγητό θα μπορούσαν να είναι υποψιασμένοι και να παρακολουθούν την κατανάλωση τροφής που κάνουν, ζητώντας βοήθεια όποτε χρειαστεί.

 

Ακολουθήστε το limnosfm100.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Μοιραστείτε το

stenos400x400

 

youtube channel