Βρίσκεστε εδώ:Αρχική>>Υγεία>>Η έννοια του σεβασμού στην παιδική ηλικία

banner roots

Η έννοια του σεβασμού στην παιδική ηλικία
03.12.2018 | 09:44

Η έννοια του σεβασμού στην παιδική ηλικία

Συντάκτης:  FM 100 Newsroom
Κατηγορία: Υγεία

Γράφει η Φανή Λούγκλου,
ΜΑ Κλινική Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος

Συχνά, ξεχνάμε ότι τα παιδιά δεν έχουν έμφυτη την έννοια του σεβασμού. Σε όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από την προσωπικότητά τους, μπορούμε να διδάξουμε το σεβασμό. Από τη στιγμή που γεννιούνται, μαθαίνουν να χειρίζονται το περιβάλλον τους, για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Είναι δουλειά των γονιών να τα μάθουν σταδιακά να το κάνουν αυτό με σεβασμό.

Ο σεβασμός είναι μια πολύ αφηρημένη έννοια, που συχνά δυσκολευόμαστε να την ορίσουμε, πόσο μάλλον να την εξηγήσουμε στα παιδιά. Επειδή περιλαμβάνει την ευγένεια, την ενσυναίσθηση και την κατανόηση, είναι σημαντικό να αρχίσουμε να δουλεύουμε πάνω στο σεβασμό από νωρίς. Ο σεβασμός πιο εύκολα δείχνεται παρά εξηγείται με λόγια. Υπάρχουν, παρ’ όλα αυτά, απλές εξηγήσεις, που βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν τι θα πει «σέβομαι». Όταν απευθυνόμαστε σε παιδιά, ιδιαίτερα μικρά παιδιά, είναι καλό οι εξηγήσεις μας να είναι λιτές και σύντομες και να χρησιμοποιούμε λεξιλόγιο και παραδείγματα που θα μπορούν να κατανοήσουν. Ένας απλός ορισμός για το σεβασμό περιλαμβάνει 1. πώς νιώθουμε για κάποιον άλλον και 2. πώς του συμπεριφερόμαστε.

Σεβασμός είναι πώς νιώθεις για κάποιον

Τι θα πει αυτό; Ένας κατανοητός τρόπος για να το εξηγήσουμε στα παιδιά είναι ότι όταν σεβόμαστε κάποιον, σκεφτόμαστε θετικά για εκείνον και για τη συμπεριφορά του. Το ίδιο συμβαίνει όταν σεβόμαστε τον εαυτό μας.

Σεβασμός είναι πώς συμπεριφέρεσαι σε κάποιον
Σέβομαι σημαίνει ότι συμπεριφέρομαι με τέτοιο τρόπο που δείχνει ότι νοιάζομαι για τα συναισθήματα των άλλων και θέλω να είναι καλά.

Παραδείγματα

• Θαυμάζουμε (σεβόμαστε) ένα ιστορικό πρόσωπο που αγωνίστηκε για κάτι σημαντικό.
• Είμαστε ήσυχοι στη βιβλιοθήκη για να δείξουμε ότι νοιαζόμαστε (σεβόμαστε) για την ανάγκη των άλλων να μελετήσουν με ησυχία.
• Ακολουθούμε τους κανόνες της τάξης γιατί νοιαζόμαστε (σεβόμαστε) για την ανάγκη της δασκάλας να κάνει σωστά το μάθημα.
• Δεν κοροϊδεύουμε γιατί νοιαζόμαστε (σεβόμαστε) για τα συναισθήματα των άλλων.
• Ντυνόμαστε, μιλάμε και συμπεριφερόμαστε με τέτοιο τρόπο που δείχνει ότι νοιαζόμαστε (σεβόμαστε) για τον εαυτό μας.
• Δεν αρνούμαστε το δικαίωμα των άλλων να σκέφτεται, να ντύνεται ή να συμπεριφέρεται διαφορετικά από εμάς, γιατί νοιαζόμαστε (σεβόμαστε) για τα συναισθήματά του.

Πώς διδάσκουμε το σεβασμό;

Ο σεβασμός, εκτός από αφηρημένη έννοια, είναι και πολύπλοκη. Ο καλύτερος τρόπος να διδαχθούν τα παιδιά σεβασμό είναι να τον κάνουμε πράξη στο σπίτι και στην οικογένεια.

1. Το παιδί μας δεν είναι φίλος μας. Είναι σημαντικό να το θυμόμαστε αυτό. Η δουλειά μας είναι να το εκπαιδεύσουμε, ώστε να είναι λειτουργικό στον κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να διδαχθεί το σεβασμό όχι μόνο απέναντί μας, αλλά και απέναντι στους άλλους. Όταν νομίζουμε ότι το παιδί φέρεται με ασέβεια, ας αναρωτηθούμε «θα άφηνα το γείτονα να μου μιλήσει έτσι;». Αν η απάντηση είναι όχι, τότε ούτε στο παιδί μας θα πρέπει να το επιτρέψουμε. Δουλειά μας λοιπόν είναι να είμαστε γονείς, δάσκαλοι και να βάζουμε όρια – όχι να είμαστε φιλαράκια. Είναι άλλο πράγμα «είμαι κοντά στο παιδί μου» και άλλο «εγώ με το παιδί είμαστε φίλοι». Στη μία περίπτωση, είμαι κοντά, υπάρχει εμπιστοσύνη, θέτω όρια, παρατηρώ και διορθώνω συμπεριφορές, πάντα με αγάπη και σεβασμό. Στη δεύτερη, είμαστε ίσοι, δεν μπορώ να οριοθετήσω, να συνετίσω.

2. Αντιμετωπίζουμε νωρίς την ασέβεια. Αν το παιδί είναι αγενές, καλό είναι να παρέμβουμε αμέσως. Οι κανόνες του σπιτιού μας βοηθούν να υπενθυμίσουμε στο παιδί τις αποδεκτές συμπεριφορές και να επιβάλλουμε συνέπειες, κατάλληλες για την ηλικία του παιδιού και τη συμπεριφορά που επέδειξε. Είναι πολύ σημαντικό να παραδεχτούμε την ασέβεια και να την αντιμετωπίσουμε, αντί να δικαιολογούμε το παιδί, γιατί χρειάζεται να του μάθουμε δεξιότητες που θα το βοηθήσουν στις σχέσεις του αργότερα.

3. Πρέπει να υπάρχει συμφωνία ανάμεσα στους δύο γονείς. Οι γονείς πρέπει να ακολουθούν την ίδια γραμμή όσον αφορά στη συμπεριφορά του παιδιού. Είναι σημαντικό να έχουν συμφωνήσει μεταξύ τους τι θεωρούν ασέβεια και να έχουν αποφασίσει από κοινού να την αντιμετωπίσουν. Επίσης, οι συνέπειες πρέπει να είναι κοινές.

4. Διδάσκουμε στο παιδί βασικές κοινωνικές δεξιότητες. Η ευγένεια πρέπει να διδαχθεί και το μάθημα ξεκινά από το σπίτι. Δεν αρκεί όμως να παρακινούμε το παιδί να λέει «ευχαριστώ» και «παρακαλώ». Πρέπει εμείς οι ίδιοι να είμαστε το παράδειγμα. Αν το παιδί δεν προσέξει και πέσει πάνω μας, απαιτούμε συνήθως μια συγγνώμη. Το ίδιο ισχύει και για μας, ώστε το παιδί να αντιγράψει τη θετική συμπεριφορά μας.

5. Δείχνουμε σεβασμό όταν διορθώνουμε το παιδί. Όταν το παιδί δείχνει ασέβεια, ο τρόπος που το αντιμετωπίζουμε είναι πολύ σημαντικός. Δεν ξεχνάμε ποτέ ότι το παιδί μας αντιγράφει! Δεν προσβάλλουμε το παιδί, δεν το μειώνουμε και δε χρησιμοποιούμε ταμπέλες. Αν βρισκόμαστε σε κόσμο, το παίρνουμε στην άκρη και εκφράζουμε τη δυσαρέσκειά μας και τι θέλουμε να συμβεί. Όταν χάνουμε τον έλεγχο, είτε γιατί θυμώσαμε, είτε γιατί ντραπήκαμε, είναι δύσκολο να διδάξουμε τη σωστή συμπεριφορά.

6. Θέτουμε ρεαλιστικούς στόχους.Αυτό σημαίνει ότι πολλές φορές χρειάζεται να μειώσουμε τις απαιτήσεις μας. Αν το παιδί, για παράδειγμα, δυσκολεύεται με μεγάλες ομάδες, ένα πάρτι με 30 παιδιά θα το αναστατώσει και η συμπεριφορά του δε θα είναι καλή. Βοηθάμε το παιδί να ενταχθεί, ξεκινώντας από μικρότερες ομάδες. Επίσης, ένα πολύ μικρό παιδί, δε θα καθίσει ήσυχα σε ένα εστιατόριο για πολλή ώρα. Καλό είναι άρα να έχουμε μαζί μας κάτι για να το απασχολήσουμε και παράλληλα να σεβαστούμε τις αντοχές του. Άρα οι στόχοι μας εξαρτώνται από την ηλικία του παιδιού, το χαρακτήρα του και τις αντοχές του.

7. Εξηγούμε τα όρια, όταν τα πράγματα είναι ήρεμα. Σε μια στιγμή έντασης, είναι εύκολο να ξεφύγουμε κι εμείς και το παιδί. Επιπλέον, επειδή θέλουμε τη συνεργασία του και όχι να επιβάλλουμε εξουσία, συζητάμε με ηρεμία, όταν το παιδί θα είναι δεκτικό και εμείς θα έχουμε περισσότερη αντοχή να διαχειριστούμε τυχόν αρνητικές αντιδράσεις.

8. Συζητάμε τι συνέβη. Όταν έχει τελειώσει το περιστατικό, μπορούμε να κουβεντιάσουμε με το παιδί για το τι συνέβη και τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Είναι η ευκαιρία μας να ακούσουμε το παιδί και να βρούμε μαζί του εναλλακτικές.

9. Είμαστε πρότυπα προς μίμηση. Τα παιδιά παρακολουθούν την κάθε μας κίνηση. Αν είμαστε αγενείς και ασεβείς όταν οδηγούμε, όταν είμαστε σε ένα εστιατόριο ή όταν μιλάμε στο σύντροφό μας ή στο παιδί, το παιδί θα ακολουθήσει το παράδειγμα και όχι τις συμβουλές μας!

 

Ακολουθήστε το limnosfm100.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Μοιραστείτε το