Το ντοκιμαντέρ, παραγωγής Fork Films (Αυστραλία, 2024), σε σκηνοθεσία Pria Viswalingam και παραγωγή της Elizabeth Kaydos, έκανε την πρώτη του τηλεοπτική εμφάνιση πέρυσι, ανήμερα της Ημέρας των ANZAC στην Αυστραλία, από το δημόσιο δίκτυο SBS.
Το ντοκιμαντέρ, το οποίο έχει ήδη χαρακτηριστεί από κριτικούς ως «ένα σπάνιο και αναγκαίο κεφάλαιο μνήμης» για τις σχέσεις Ελλάδας και Αυστραλίας, είχε γίνει διαθέσιμο τον Μάρτιο μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας ERTFLIX, ωστόσο η επικείμενη προβολή σηματοδοτεί την πρώτη του μετάδοση στο πρόγραμμα της ελληνικής δημόσιας τηλεόρασης.
Μέσα από σπάνιο φωτογραφικό υλικό και συγκλονιστικές προσωπικές μαρτυρίες, το φιλμ αναδεικνύει τη Λήμνο ως κεντρική βάση υποστήριξης της εκστρατείας της Καλλίπολης το 1915. Το νησί, και ειδικότερα ο κόλπος του Μούδρου, μετατράπηκε σε αγκυροβόλιο για έναν από τους μεγαλύτερους στόλους της σύγχρονης ιστορίας, ενώ χιλιάδες τραυματίες βρήκαν εκεί περίθαλψη και ανάπαυση. Παράλληλα, φωτίζεται η άγνωστη ιστορία των λίγων αλλά ηρωικών νοσοκόμων και των πολυπολιτισμικών στρατευμάτων που βρήκαν στη Λήμνο ένα καταφύγιο γαλήνης και ελπίδας.
Να θυμήσουμε ότι, μαζί με τους Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς στρατιώτες, στη Λήμνο βρέθηκαν και μονάδες από άλλες περιοχές της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, όπως Ινδοί Σιχ και Γκούρκας του Νεπάλ, στοιχείο που αναδεικνύει ακριβώς τη διαπολιτισμική σύνθεση των δυνάμεων που πέρασαν από το νησί στη διάρκεια της εκστρατείας της Καλλίπολης.
Η πρόσληψη του ντοκιμαντέρ από το κοινό και τα μέσα ενημέρωσης υπήρξε ενθουσιώδης.
Ελληνικά και αυστραλιανά μέσα χαρακτήρισαν το «ANZAC Λήμνος 1915» ως «μοναδικό ντοκιμαντέρ» που φωτίζει μια λησμονημένη σελίδα ιστορίας.
Στην ομογενειακή εφημερίδα Νέος Κόσμος, αρθρογράφος περιέγραψε πως «συγκινήθηκε μέχρι δακρύων» παρακολουθώντας το «εξαιρετικό» αυτό ντοκιμαντέρ στο SBS. Μάλιστα, μέσα από κείμενο της, εξήγησε πώς οι εικόνες της Λήμνου και των ANZAC ξύπνησαν μνήμες βαθιάς συγκίνησης και περηφάνειας στην ελληνική παροικία της Αυστραλίας!
Παρόμοια ανταπόκριση εκφράστηκε και από πολλούς τηλεθεατές, που μέσω κοινωνικών δικτύων ευχαρίστησαν τους δημιουργούς για την «αποκατάσταση μιας ιστορικής αδικίας», δηλαδή, για το ότι έδωσαν στη Λήμνο τη θέση που της αξίζει στην αφήγηση του Έπους της Καλλίπολης.
Το ντοκιμαντέρ, όμως, τράβηξε την προσοχή και ευρύτερων μέσων ενημέρωσης πέραν της ομογένειας.
Ο δημόσιος ραδιοφωνικός σταθμός ABC της Αυστραλίας αφιέρωσε εκτενές αφιέρωμα, επισημαίνοντας τη «multicultural mateship», δηλαδή την πολυπολιτισμική φιλία και αλληλεγγύη, που αναπτύχθηκε στη Λήμνο ανάμεσα στους Αυστραλούς, τους Νεοζηλανδούς και τους Ινδούς στρατιώτες.
Στο ίδιο ρεπορτάζ, η παραγωγός Elizabeth Kaydos, με καταγωγή η ίδια από τη Λήμνο, μίλησε για την προσωπική της δέσμευση πίσω από το έργο, να αναδείξει μια ιστορία που ενώνει τους δύο λαούς της καρδιάς της.
Παράλληλα, ιστορικοί που συμμετείχαν στην παραγωγή, όπως οι Dr. John Yiannakis και Professor Peter Stanley, τόνισαν τη σημασία των νέων μαρτυριών και αρχείων που παρουσιάζονται, προσφέροντας «φρέσκιες» οπτικές σε ένα θέμα που πολλοί θεωρούσαν ήδη γνωστό.
Συνολικά, η υποδοχή του «ANZAC Λήμνος 1915» δείχνει ότι το ντοκιμαντέρ πέτυχε τον στόχο του, να εμπνεύσει συγκίνηση, να μορφώσει το κοινό και να προκαλέσει διάλογο για ένα παραμελημένο κεφάλαιο της ιστορίας.
