Η απόφαση να δημιουργηθεί ένα μνημείο αφιερωμένο στην ζοφερή εκείνη μέρα είχε ληφθεί από νωρίς, αυτό που έμενε ήταν να απαντηθεί το ερώτημα «πώς». Πώς φτιάχνει κανείς ένα μνημείο το οποίο θα τιμά τη μνήμη αυτών των παιδιών και θα υπενθυμίζει τον μισαλλόδοξο φανατισμό που όπλισε το χέρι του δολοφόνου τους; Μετά από ανοιχτό διαγωνισμό, η νορβηγική κυβέρνηση ανέθεσε στον Σουηδό καλλιτέχνη Jonas Dahlberg να υλοποιήσει το σχέδιο που πρότεινε για τη δημιουργία δύο αλληλένδετων μνημείων.
Η πρόταση του Dahlberg για την Ουτόγια είναι απλή αλλά και εντυπωσιακή. Στο ακρωτήριο που βρίσκεται απέναντι από το νησί (στη λίμνη Tyrifjorden) θα δημιουργηθεί ένα κανάλι που θα χωρίσει για πάντα την κατάληξή του από την υπόλοιπη στεριά, δηλαδή μια τομή στη γη πλάτους 3,5 μέτρων. Το κυριολεκτικό αυτό κόψιμο ενός κομματιού νορβηγικής γης, ο βίαιος τραυματισμός του τοπίου που θα αφήσει μια παντοτινή ανεπούλωτη πληγή συμβολίζει την αναπάντεχη διακοπή της ζωής, της καθημερινότητας και του εφησυχασμού.
Οι επισκέπτες του μνημείου που θα φέρει το όνομα Τραύμα Μνήμης θα οδηγούνται μέσω ενός μονοπατιού μέσα από το δάσος σε ένα τούνελ που θα καταλήγει στο Τραύμα. Σ’ εκείνο το σημείο, το τούνελ θα τελειώνει απότομα και οι επισκέπτες θα μπορούν να δουν πάνω στο κομμάτι της αποκομένης γης σκαλισμένα τα ονόματα όλων εκείνων που έχασαν τη ζωή τους στις 22 Ιουλίου 2011. «Τα ονόματα θα είναι έτσι γραμμένα ώστε να μπορύν να τα δουν και να τα διαβάσουν καθαρά», εξηγεί ο Dahlberg, «αλλά όχι να τα φτάσουν· έτσι το κόψιμο θα θυμίζει κάτι που χάθηκε για πάντα, κάτι αναντικατάστατο».
Η γη, η πέτρα, τα φυτά και τα δέντρα που θα απομακρυνθούν για να γίνει αυτή η τομή θα μεταφερθούν και θα φυτευθούν στο Όσλο για να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για το δεύτερο μνημείο: Μια ανύψωση του εδάφους και πλατύσκαλα σμιλεμένα στη γη που θα σχηματίζουν ένα αμφιθέατρο, μετά μια τομή παρόμοια με του πρώτου μνημείου και στην απέναντι κάθετη επιφάνεια που θα σχηματιστεί, χαραγμένα ξανά τα ονόματα των αθώων θυμάτων.
Ανάμεσά τους ένα «μονοπάτι διαλογισμού» παράλληλο με παρακείμενο πολυσύχναστο πεζόδρομο. Ο συμβολισμός εδώ είναι πως οι άνθρωποι καλούνται να βγουν από την καθημερινή τους διαδρομή και να ακολουθήσουν μια εναλλακτική διαδρομή μεγαλύτερης συνειδητότητας η οποία, όμως, θα τους οδηγήσει στον τελικό τους προορισμό. Μιλάει για την τεράστιες επιπτώσεις που είχαν πάνω στις ζωές όλων οι επιθέσεις εκείνης της μέρας αλλά καταλήγει πως, ενώ πρέπει οι άνθρωποι να βρίσκουν λίγα λεπτά να αφιερώσουν στην ανάμνηση αυτή, εν τέλει, η ζωή πρέπει πάντα να συνεχίζεται.
* * *
