15.09.2015 | 18:54

Τελικά έχει αξία η Βιοποικιλότητα;

Συντάκτης: FM 100 Newsroom

Κατηγορία: Επιλεγμένα

Γράφει ο Κυριακίδης Σταμάτιος, Msc Περιβαλλοντολόγος – Ωκεανογράφος

Συνήθως αποδεχόμαστε ότι ο όρος βιολογική ποικιλότητα επινοήθηκε στις αρχές του της δεκαετίας του 1980, και πιστώνεται στον Lovejoy(1980). “Βιολογική Ποικιλότητα (ή Βιοποικιλότητα): σημαίνει την ποικιλία μεταξύ των ζώντων οργανισμών από όλες τις πηγές συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των χερσαίων, θαλασσίων και άλλων υδατικών συστημάτων καθώς και τα οικολογικά συγκροτήματα των οποίων είναι μέρος.

Περιλαμβάνει την ποικιλία των ειδών των φυτών, των ζώων και των υπολοίπων οργανισμών (ποικιλότητα ειδών), ποικιλότητα μέσα στο είδος (γενετική ποικιλότητα) και τις κοινότητες και τα οικοσυστήματα που συγκροτούν (οικολογική ποικιλότητα) (Στην Ελλάδα είναι ο NOMOΣ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 3937 Περί Διατήρησης της Βιοποικιλότητας, Άρθρο 2, 31 Μαρτίου2011).

Υπολογίζεται ότι μέχρι τώρα έχουν περιγραφεί 1,4 - 1,8 εκατομμύρια είδη, ενώ ο αριθμός των ειδών στον πλανήτη μας εκτιμάται ότι κυμαίνεται πάνω από 30 εκατομμύρια είδη

12016670 10200868100340352 1405537151 n

Βιοποικιλότητα στην Ελλάδα

Χλωρίδα: 6.300 είδη και υποείδη (742 ή 15% ενδημικά (βρίσκονται μόνο στην Ελλάδα!). Πανίδα: 30.000-50.000 είδη (εκτίμηση!) 5.500 αναγνωρισμένα (1.500 ενδημικά)

Έχει υπολογιστεί ότι γύρω στο 50% όλων των ειδών θηλαστικών, πουλιών, και ερπετών θα εκλείψει στα επόμενα 300-400 έτη.

Αξία της θαλάσσιας Βιοποικιλότητας:

1) Λειτουργία των οικοσυστημάτων

α) Τα είδη στο θαλάσσιο οικοσύστημα (όπως και στο χερσαίο) είναι άμεσα και έμμεσα εξαρτώμενα το ένα από το άλλο και αποτελούν τμήμα τροφικών αλυσίδων και τροφικού πλέγματος (π.χ βακτήρια, φυτά, φυτοπλαγκτόν > ζωοπλαγκτόν> γόνος ψαριών> μικρά βενθικά ασπόνδυλα> παράκτια ή πελαγικά ψάρια> μεγάλα πελαγικά ψάρια> θαλάσσια θηλαστικά όπως δελφίνια, φώκιες, φάλαινες)

12028961 10200868100380353 984374652 n

Εικόνα: τροφικές αλυσίδες σε λιμναίο οικοσύστημα

β) Τα είδη συμμετέχουν σε πολυάριθμες οικολογικές και βιοχημικές διεργασίες όπως 1) παραγωγή οξυγόνου από α) το φυτοπλαγκτον, β) τα φύκια, γ) τα φυτά δ) από μια κατηγορία βακτηρίων τα κυανοβακτήρια, (τα σημαντικότερα γένη: Nostoc, Oscilatoria). 2) αποσύνθεση νεκρής οργανικής ύλης σε ανόργανα θρεπτικά συστατικά (νιτρικά, φωσφορικά άλατα) από τα βακτήρια και τους μύκητες, 3) κύκλο θρεπτικών.

2) Αγαθά και Υπηρεσίες από τα θαλάσσια οικοσυστήματα

Οι θαλάσσιοι οργανισμοί παίζουν σημαντικό ρόλο σε όλες σχεδόν τις βιοχημικές διεργασίες που συντηρούν την βιόσφαιρα παρέχοντας έτσι μια ποικιλία αγαθών (goods) και υπηρεσιών (services) που είναι απαραίτητες για τον άνθρωπο.

α) Σημαντικά αγαθά αποτελούν:

•Παραγωγή τροφής (περίπου 100 εκατομμύρια τόνοι κάθε έτος ) και φυσικών ουσιών. Άμεση οικονομική αξία

•Συστατικά για την βιοτεχνολογία, την ιατρική, την φαρμακευτική.

β) Σημαντικές Υπηρεσίες αποτελούν:

•Η παραγωγή και ανακύκλωση οργανικού υλικού. Αν δεν υπήρχαν οι μικροοργανισμοί, όπως κάποιες κατηγορίες βακτηρίων που αποικοδομούν (διασπούν) την νεκρή οργανική ύλη σε ανόργανα θρεπτικά, όλο ο κόσμος θα ήταν γεμάτος με πτώματα και τα περιττώματα του ανθρώπου και των ζώων.

•Η κυκλοφορία και ανακύκλωση θρεπτικών συστατικών. Η συσσώρευση, διάσπαση και απομάκρυνση ρύπων χερσαίας προέλευσης από μύκητες και βακτήρια.

•Η αντιστάθμιση του κλίματος και της κλιματικής αλλαγής. Τα φυτά, τα φύκη και το φυτοπλαγκτόν απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα και μέσω της διαδικασίας της φωτοσύνθεσης παράγουν το διαλυμένο οξυγόνο των θαλασσών και των λιμνών. Από την συνολική διαδικασία της φωτοσύνθεσης, πραγματοποιείται κατά 80 0/0 στη θάλασσα, και κατά 20 0/0 στην Γή. Απορροφώντας το διοξείδιο του άνθρακα συμβάλλουν έτσι στη μείωση του φαινομένου του θερμοκηπίου (οι ρυπαντές όπως και το διοξείδιο του άνθρακα που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, δεν αφήνουν την ηλιακή ακτινοβολία μετά της εισαγωγή της στην επιφάνεια της γη - θάλασσας, να επιστρέψει στο διάστημα, παγιδεύεται => η θερμοκρασία των ωκεανών και της Γής αυξάνεται) και στην μη αύξηση της θερμοκρασίας.

•Προστασία των ακτών (τα δάση στην ξηρά, οι αμμοθίνες, τα θαλάσσια φυτά τα φύκια, και οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, συγκρατούν την άμμο και συμβάλλουν στο να μην διαβρώνεται και καταστρέφεται η ακτή).

•Εισόδημα από την τουριστική εκμετάλλευση.

•Δυνατότητα για δραστηριότητα αναψυχής (καταδύσεις και άλλα θαλάσσια σπορ, περίπατοι, κατασκηνώσεις, φωτογραφίες)

•Συναισθηματική γαλήνη και ψυχική ισορροπία, αποφεύγοντας έτσι το άγχος, την θλίψη, την κατάθλιψη.

Γ) Αποτελούν από μόνο τους αξία.

Οι κύριες απειλές για την βιοποικιλότητα, που προέρχονται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες είναι:

1)Η απώλεια λόγω καταστροφής των ενδιαιτημάτων (μέρη που ζούν τα ζώα δηλ. «τα σπίτια τους») α) η αποψίλωση των δασών, β) η αποξήρανση των υγροτόπων, γ) η ερημοποίηση γ) η καταστροφή των θαλάσσιας χλωρίδας από τα συρόμενα αλιευτικά εργαλεία των τρατών και των γρι-γρι.

2)Η υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων (μέρη που ζουν τα ζώα) και ρύπανση: ρύπανση των νερών, ρύπανση του αέρα, ρύπανση της ξηράς.

3)Η κλιματική αλλαγή

4)H υπερεκμετάλλευση των ειδών για ανθρώπινη χρήση όπως υπεραλίευση

5)Εισαγωγή ξενικών ειδών π.χ το ψάρι του γένους Lagocephalus, το θαλάσσιο φύκος Caulerpa toxipholia.

6)Η απληστία του ανθρώπου για κατανάλωση περισσότερων πόρων π.χ ζώων, ψαριών. Και όπως είπε ο Μαχάτμα Γκάντι «Οι φυσικοί πόροι του πλανήτη είναι αρκετοί για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες όλων μας, αλλά όχι την πλεονεξία μας».