Βρίσκεστε εδώ:Αρχική>>Ελλάδα>>«Κατερίνα, Ζωή, Ραφαέλα, Ελένη, καλησπέρα»

banner roots

«Κατερίνα, Ζωή, Ραφαέλα, Ελένη, καλησπέρα»
01.04.2023 | 08:12

«Κατερίνα, Ζωή, Ραφαέλα, Ελένη, καλησπέρα»

Συντάκτρια:  Δέσποινα Βασιλειάδου
Κατηγορία: Ελλάδα

Τα viral ηχητικά μηνύματα –επίμονα και συχνά χυδαία– άνδρα προς εκατοντάδες γυναίκες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από το 2016 έως και σήμερα, απασχόλησαν και τους ειδικούς.

Μιλούν στην «Κ» για την απήχηση, την ταχύτητα διάδοσης της είδησης και την αντίδραση του κοινού. «Είναι εξωφρενικό το μήνυμα, γελοίο, οπότε δημιουργεί μια οικειότητα, δεν το ξεχνάς», τονίζουν.

«Ραφαέλα». «Ραφαέλα μου;». «Ραφαέλα, να δω πότε θα με πάρεις». «Ραφαέλα, με τσέχασες». «Ραφαέλα». «Ραφαέλα». «Ραφαέλα». Αυτά είναι κάποια από τα δεκάδες αναπάντητα ηχητικά μηνύματα που έστειλε στο Facebook ο άνθρωπος που, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τουλάχιστον, ονομάζεται «Σ. Γ.», στη Ραφαέλα Βουλιστιώτη, από τον Αύγουστο μέχρι τον Σεπτέμβριο. «Δεν είχαμε κοινούς φίλους, οπότε δεν ξέρω πώς με βρήκε», λέει η ίδια στην «Κ».

Στην αρχή, τα μηνύματά του της φαίνονταν εκνευριστικά. «Αργότερα κατάλαβα ότι είχε κάποιο πρόβλημα», αναφέρει. Τα συνεχή μηνύματα, με σχεδόν μοναδικό περιεχόμενο το όνομά της, άρχισαν να αποκτούν χαρακτήρα παρενόχλησης. Δεν απαντούσε, όμως. Το θέμα ξεχάστηκε. Μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα, που ο «Σ. Γ.» έγινε ένα φαινόμενο των ελληνικών social media.

Ολα ξεκίνησαν όταν μια σελίδα στο Instagram που ονομάζεται «antrasstigmh» και αναρτά, ανώνυμα, «επιθετικά» μηνύματα που στέλνουν άνδρες σε γυναίκες στα social media, προκειμένου να τα διακωμωδήσει και να ευαισθητοποιήσει, ανέβασε βίντεο από ένα ηχητικό μήνυμα που έστειλε ένας άνδρας σε μια κοπέλα που τη λένε Κατερίνα.

«Κατερίνα, καλησπέρα», ξεκινούσε το ηχητικό στο Facebook. «Κατ’ αρχάς, να σου πω ότι ούτε ψάχνομαι ούτε μου λείπει κάτι. Δόξα τω Θεώ, μια χαρά παιδί είμαι, ανθρώπινα και μόνο σου έστειλα. Απλά, προσπάθησα να σε κάνω add στο Facebook και δεν μπόρεσα. Σου είναι εύκολο να με κάνεις εσύ; Και μην αγχώνεσαι δεν πρόκειται να σ’ ενοχλήσω. Και αυτά σ’ τα λέω γιατί σ’ αυτό το ρημάδι εδώ μέσα θα έχεις δει πολλά, όπως άλλωστε έχω δει και εγώ. Αν δεν θέλεις, αλίμονο, απλά μου το λες και το σέβομαι».

Αντί για την Κατερίνα, στο μήνυμα απάντησε κάποιος άντρας, το οποίο εξόργισε τον Σ., με αποτέλεσμα να στείλει ένα χυδαίο ηχητικό, το οποίο ξεκινούσε λέγοντας: «Ακου λίγο, πιτσιρικά, δεν φτάνει που στέλνω μήνυμα στην άλλη και της μιλάω», συνέχιζε με λέξεις που δεν μπορούν να τυπωθούν, και συμπλήρωνε: «Εχει καταλάβει ποιος της μιλάει;». Την πρώτη ημέρα που η σελίδα «antrasstigmh» ανέβασε αυτό το βίντεο στο Instagram, το είδαν χιλιάδες άτομα. «Μετά άρχισαν να γράφουν πάρα πολλές γυναίκες στα σχόλια του βίντεο, αλλά και να μου στέλνουν μηνύματα, λέγοντας ότι είχε στείλει και σε εκείνες τα ίδια μηνύματα», λέει στην «Κ» η διαχειρίστρια της σελίδας, το ονοματεπώνυμο της οποίας βρίσκεται στη διάθεση της «Κ».

Στη συνέχεια, ανέβασε το βίντεο και στο Tiktok, όπου μέχρι στιγμής το έχουν δει σχεδόν 1,5 εκατομμύριο χρήστες. Εμφανίστηκαν και άλλες κοπέλες που είχαν λάβει τα ίδια μηνύματα από τον ίδιο λογαριασμό – η διαχειρίστρια του «antrasstigmh» αναφέρει στην «Κ» πως από τις 22 Μαρτίου, της έχουν μιλήσει γύρω στις 200 κοπέλες στις οποίες ο «Σ.» έστελνε πανομοιότυπα μηνύματα από το 2016 μέχρι τον προηγούμενο μήνα.

Γρήγορα το θέμα έγινε viral. Δεκάδες κοπέλες άρχισαν να ανεβάζουν βίντεο με τα ηχητικά που τους έστελνε ο «Σ.». «Ζωή, σου είχε έρθει το ηχητικό μου;» έλεγε σε μία εννέα φορές από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο του 2022. «Μαρία, σου είχε έρθει το ηχητικό μου;» είπε δεκάδες φορές σε κάποια άλλη. Σε διάφορες ζητούσε να μιλήσουν στο τηλέφωνο ή με κάμερα, λέγοντάς τους πως αν δεν είχαν κάρτα, μπορούσε να τους αγοράσει εκείνος. Στην πλειονότητα των κοριτσιών μιλούσε για την πρώην του, με την οποία σε κάποιες έλεγε πως ήταν 4 χρόνια μαζί, σε άλλες 7, χρησιμοποιώντας τις ίδιες ακριβώς λέξεις ξανά και ξανά. Κάποιες του απαντούσαν στην αρχή, άλλες πού και πού, άλλες δεν απάντησαν ποτέ. Κάποια στιγμή η φωνή του, σχεδόν με όλες, άλλαζε. Γινόταν επιθετικός ή χυδαίος, χρησιμοποιώντας τις ίδιες λέξεις σε όλες.

Τραγούδια και memes

Οταν τα βίντεο με τα μηνύματα άρχισαν να πληθαίνουν, κάποιοι χρήστες των social media παρήγαγαν ψηφιακό υλικό με βάση το περιεχόμενό τους. Εγιναν τραγούδια με τη φωνή του «Σ.», κάποια εκ των οποίων τις προηγούμενες ημέρες έπαιξαν σε κλαμπ της Αθήνας. Εγιναν memes με πολιτικό περιεχόμενο. Εγιναν η αφορμή να αναρωτηθούν διάφοροι χρήστες, και όχι μόνον, αν αυτό είναι ένα υπαρκτό πρόσωπο, αν είναι AI ή πείραμα κοινωνικής συμπεριφοράς. Δημοσιεύματα του Τύπου τον αποκάλεσαν «γύπα».

Ενα από τα ερωτήματα που η συγκεκριμένη περίπτωση γέννησε, όμως, είναι γιατί όλο αυτό έγινε viral. Η 22χρονη διαχειρίστρια της σελίδας «antrasstigmh» –η οποία λέει στην «Κ» πως έχει μετανιώσει που ανέβασε το βίντεο, προκαλώντας άθελά της τη χιονοστιβάδα ψηφιακών αντιδράσεων– πιστεύει πως έχει να κάνει με τον τρόπο που μιλούσε στις κοπέλες. «Οι ατάκες οι οποίες έλεγε νομίζω ότι τράβηξαν πολύ τον κόσμο· εγώ στην αρχή το πέρασα για αστείο έτσι όπως τα έλεγε», δηλώνει. Αλλά εκ των υστέρων το μετάνιωσε, τόσο εξαιτίας όσων άκουσε και διάβασε –«δεν περίμενα κάτι τόσο χυδαίο», λέει– όσο και γιατί επικοινώνησαν μαζί της συγγενείς του ίδιου, ισχυριζόμενοι ότι ο αντίκτυπος για τον «δράστη» είναι τραυματικός. «Πάντως», συμπληρώνει, «όλοι τον λένε ρομπότ, αλλά υπάρχει, είναι υπαρκτό πρόσωπο».

Μεταξύ άλλων, η υπόθεση κίνησε και το ενδιαφέρον του Εργαστηρίου Δυνητικής Πραγματικότητας, Διαδικτυακής Ερευνας και Εκπαίδευσης του Τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου.

«Το παρακολουθήσαμε», λέει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Κοσκινάς, ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας, με ειδίκευση στη δυνητική πραγματικότητα, και ο μέχρι πρότινος διευθυντής του εργαστηρίου, «γιατί φάνηκε παράξενη η απήχησή του – ο ίδιος είχε μια συμπεριφορά που μπορούμε να την περιγράψουμε και να δούμε στοιχεία της ψυχοπαθολογίας του, αυτό που μας ενδιαφέρει όμως είναι πώς η κοινότητα γίνεται αποδέκτης αυτής, και ο χαμηλός βαθμός αντίστασής της».

Ο Νίκος Παναγιώτου, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, λέει στην «Κ» πως το μήνυμα είχε όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για να γίνει viral. «Το κοινό αρέσκεται σε εντυπωσιασμούς και αυτό ήταν ένα μήνυμα εύκολο να εντυπωσιάσει λόγω της φρασεολογίας που χρησιμοποίησε», αναφέρει. «Βλέποντας μια είδηση εντυπωσιακή», συμπληρώνει, «το κοινό θα την αναμεταδώσει – στην προσπάθειά μας να αναδείξουμε ή να κατηγορήσουμε το μήνυμα, συνηγορούμε στο να διαδοθεί ακόμη περισσότερο, αυτό είναι το χαρακτηριστικό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης».

«Κατάσταση περιέργειας»

Σύμφωνα με τον κ. Κοσκινά, ο οποίος τονίζει πως όταν είδε το πρώτο βίντεο του φάνηκε πως ο «Σ.» ήταν bot (αυτοματοποιημένος μηχανισμός παραγωγής ψεύτικων προφίλ στο Διαδίκτυο), δεν θα είχε σημασία ακόμη και αν ήταν διαφημιστικό τρικ. Σημασία έχει το πώς αντέδρασε το κοινό. «Είναι εξωφρενικό το μήνυμα, γελοίο, οπότε δημιουργεί μια οικειότητα, δεν το ξεχνάς – είναι ένα σχεδιασμένο προφίλ από πριν, λέει εξαρχής πως είναι καλό παιδί, για να μην αφήνει ερωτηματικά περί αυτού, και στο τέλος όμως δημιουργεί ένα βαθμό μυστικισμού για το ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος που στέλνει το μήνυμα, δημιουργεί μια κατάσταση περιέργειας σε νέους ανθρώπους, πως εμπλέκονται σε κάτι που έχει μυστήριο», δηλώνει.

Εχει σημασία, υπογραμμίζει, πως το αρχικό μήνυμα ήταν πάντα ήπιο και μετά, συχνά, γινόταν επιθετικό. «Η επικοινωνία στο Διαδίκτυο παίζει μεταξύ του ρομαντισμού και του κυνισμού», σημειώνει. Η κυνικότητα έγκειται στο ότι ο ένας χρήστης δεν βλέπει τον άλλον, ούτε μπορεί να τον εντοπίσει – «μπορώ ακόμα και να σε βρίσω ή να σου κάνω bullying, αλλά δεν θα βρεις ποιος είμαι», αναφέρει.

Η επικοινωνία παίρνει ένα χαρακτήρα «ψευδοαληθή, σε μια κατάσταση μετααλήθειας», τονίζει. «Προβλήματα σχιζοφρένειας, πολυσχιδούς προσωπικότητας, οτιδήποτε έχει να κάνει με παράλληλες προσωπικότητες, στην πραγματική ζωή θα φαινόταν, στο Διαδίκτυο όχι», συμπληρώνει.

Από την άλλη, ο ρομαντισμός έγκειται στην αναπαραγωγή λυρικών λέξεων και συμβόλων, δημιουργώντας την αναπαράσταση μιας πραγματικής σχέσης, αν και ο κ. Κοσκινάς τονίζει πως ο πόθος, παραδείγματος χάριν, δεν μπορεί να ισχύσει online – είναι μια φαντασίωση.

Ούτε φυσικά ο έρωτας ή η αγάπη – «δεν υπάρχουν τα στοιχεία προσωπικής επαφής», επισημαίνει. Στον ψηφιακό κόσμο η ψυχοπαθολογία της υπόθεσης δεν μπορεί να μετρηθεί με όρους και δείκτες που οι ειδικοί χρησιμοποιούν όταν ένας ασθενής τούς επισκέπτεται, αναφέρει ο κ. Κοσκινάς. «Το ψηφιακό είναι ένα καινούργιο περιβάλλον που γεννιέται από το κοινωνικό, αλλά αναπτύσσεται όλο και περισσότερο ανεξάρτητα, απομακρύνεται όλο και περισσότερο από το κοινωνικό», τονίζει.

Ο λόγος που η ψηφιακή ερωτική συμπεριφορά είναι τόσο διαφορετική απ’ ό,τι στον φυσικό κόσμο είναι γιατί οι δυνατότητες επικοινωνίας που δημιουργεί το Διαδίκτυο ξεκινούν από μια ερώτηση – «αφού μπορώ, γιατί να μην το κάνω;» λέει ο κ. Κοσκινάς. «Από τη στιγμή που κάποιος θα περάσει αυτό το πρώτο στάδιο αυτοελέγχου, θα μπει σε μια κατάσταση όπου οι κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς δεν παίζουν ρόλο στην επικοινωνία», αναφέρει. Μιλάμε για ένα ψηφιακό περιβάλλον που δεν έχει μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας.

Αν όμως η ίδια συμπεριφορά μεταφερθεί στο κοινωνικό πεδίο, αποκτά βαθμό επικινδυνότητας και μπορεί να εξελιχθεί σε stalking, σεξουαλική παρενόχληση, παιδοφιλία, εξηγεί ο ίδιος. «Εκτός από το bullying, τη ρητορική μίσους, την απαξίωση της γυναίκας, που αποτελούν πολύ σοβαρά προβλήματα στο Διαδίκτυο, πρέπει να παρακολουθούμε στενά τη διαδικασία μεταφοράς των συμπεριφορών που περιγράψαμε, από το ψηφιακό στο κοινωνικό περιβάλλον», τονίζει.


Καθώς ο κόσμος, η τεχνολογία και η αλληλεπίδρασή μας με αυτήν εξελίσσονται, χρειάζεται να προφυλάσσουμε τις κοινωνικές δομές και σχέσεις σε πολλά επίπεδα, αναφέρει. Σήμερα ενδεχομένως είναι ακόμη εύκολο να διακρίνουμε τη νοσηρότητα κάποιων μηνυμάτων στο ψηφιακό περιβάλλον, λέει ο κ. Κοσκινάς. «Οσο το περιβάλλον μας γίνεται όλο και πιο ψηφιακό, κάτι τέτοιο θα είναι όλο και πιο δύσκολο».

 

Πηγή: Kathimerini.gr

Ακολουθήστε το limnosfm100.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Μοιραστείτε το

stenos400x400

 

youtube channel